‘Yaşamın Kaynağı Nil..’
Tarihin babası Heredotos’a göre ‘Mısır Nil’in hediyesidir.’
Nil Vadisi her iki tarafı engin, kurak, uçsuz bucaksız çöllerle kaplı dar bir şerittir. Nehir yalnızca manzarayı değil, Mısırlıların kendileri ve dünyadaki yerleri hakkında düşünme tarzlarını da biçimlendirerek alışkanlıklarını ve göreneklerini etkilemiştir.
Evrenin nasıl kurulduğuna dair en eski açıklama: Başlangıçta yalnızca tanrı Nun olarak kişiselleştirilen uçsuz bucaksız bir su kaosu vardı. ‘Kendisini yaratan büyük tanrı: O sudur. O Nun’dur. Tanrıların babasıdır.’ (Ölüler Kitabı 17. Bölüm 2. Kısım)
İunu’da (Klasik / modern Heliopolis) oluşturulan ilk yaratım mitine göre; Nun’un suları tıpkı taşkından sonra suların geri çekilmesiyle ortaya çıkan bir toprak kütlesini meydana getirdi. Yaratıcı tanrının ‘kadim tepecik’in üzerinde oturan tepecik olarak ortaya çıkmasıyla ‘kadim tepecik’ yaratım eyleminin sahnesi haline geldi. Zep Tepi zamanı olarak adlandırılan bu an tanrıların çıkış noktasıdır. Tanrının adı karakteristik olarak hem ‘bütünlük’ hem de ‘var olmama’ anlamına gelen Atum’dur. Atum yaratıcı bir güç olmakla birlikte imparatorluğun yani siyasi düzeninde tanrısıydı.
Mitin geri kalanı varoluşun temel yapı taşlarının kökenlerini anlatır: Erkek ve kadın ilkeleri, havanın ve nemin temel öğeleri, yeryüzü ve gökyüzü ve en sonunda doğdukları Nun’un suları gibi hem düzenli hem de kaotik eğilimleri kucaklayan ilk tanrılar ailesi.
Üç kere üç Eski Mısır’ın tanrılık anlayışını ifade ettiğinden, Atum ve soyundan gelen tanrılar toplam dokuz taneydiler.
Yirminci yüzyılın başlarında Assuan Barajı ve 1960’larda daha büyük ikizi Yüksek Assuan Barajı inşa edilene kadar Nil her yıl aynı mucizeyi sahnelerdi. Etiyopya’nın yükseklerine düşen yaz yağmurları, yoğun suyu aşağıya doğru yönlendiren Mavi Nil’in su seviyesini yükseltirdi. Mısır Nil’ini oluşturan diğer bir kol Beyaz Nil’dir.
Normdan sapma demek olan -alçak Nil- ve -yüksek Nil- hububatın ya yetersiz su nedeniyle kurumasına ya da su basmış tarlalarda çürümesine neden olarak aynı derecede yıkıcı olduklarını gösterebilmekteydiler.
Fakat bu kutlu nehir çağın her anında insanlara ve hayvanlara mucizelerini göstermeye devam edecekti.
Kaynak: Eski Mısır – Toby WİLKİNSON
Tayfun KARNAKLI
