Başarılı yetişkinler olmaları için çocukların üzerinde çok büyük bir baskı var. “Bebek” ve “küçük” sözcüklerinin arkasına sık sık “Mozart” ve “Einstein” eklenmesi bu yüzden. Ancak bu hazırlık süreci çocukların zihinsel ve fiziksel olarak hasta ediyor. Pek çok anne baba, çocuklarının davranış şeklini ve sıkı çalışmalarını ödüllendirip sürece inanmaları gerekirken zekâ ve başarıyı fazla önemsiyor, sınavdan notlarının ne kadar önemsendiğini zaten söylemeye gerek yok.
Yapabilen Çocuklar Yetiştirmek: Çocuklara, Hızla Değişen Dünyada Ayakta Kalma Becerileri Kazandırmak adlı kitabın ortak yazarlarından Dr. Richard Rende böyle düşünüyor. Kitapta genel olarak, “çocuklarının yaşamlarındaki her unsuru yöneten” ya da tam tersi ve uç noktaya giderek, “çocuklarına istedikleri her şeyi yapmaları için izin veren” ebeveyn modeline tavsiyelerde bulunuluyor. Helikopter ebeveynlerin ayaklarını biraz daha yere basmasını ve yoldan çıkmaya meyleden çocukları hizaya sokmaya yönelik öneriler bunlar. Rende, “Anne babaların sadece problem çözen değil, aynı zamanda problemlerin adını koyabilen çocuklar yetiştirmesine yardımcı olmak istiyoruz” diyor.
İleride kendine yetecek yetişkinle olabilecek çocuklar:
Dağıtmayı ve Bir Araya Getirmeyi Bilirler
Oyuncak Hikâyesi filmindeki korkunç komşu çocuğu Sid’i hatırlıyor musunuz? Oyuncakları parçalıyor, sonra da tuhaf şekillerde bir araya getiriyordu. Evet, Sid sadist ve ortalığı birbirine katan bir çocuktu belki ama aynı zamanda problem çözme becerisi gelişmişti. “Bir şeyleri dağıtmak amaçsız değildir, yapıcı ve oluşturucu bir güdüdür. Bir şeyi ufak parçalara ayırıp tekrar bir araya getirmek genç zihinleri güçlendirir çünkü bu sadece bir soyutlama deneyimi değil, aynı zamanda ellerin kullanıldığı bir maceradır” diyor Rende.
“Farklı” Düşünebilirler
“Farklı” düşünebilme kavramının gerisinde yatan düşünce, “evet” ve “hayır” gibi sözcüklerden uzak durup soruları açık uçlu bırakabilmektir. Örneğin, “Daha çok var mı?” yakınmasını her duyduğunuzda içinizden arabanızı uçuruma doğru sürmek geçse de bunu mola yerleri arasında bir öğrenme fırsatına dönüştürebilirsiniz. Yolunuza devam edin ve çocuklarınızdan, bir sonraki “turist tuzağını” bulmalarını isteyin. Onlarla “Nesi var? ya da “Plaka saymaca” oynayın. Öte yandan, aynadan arkaya baktığınızda sadece iPad’lerini ve kulaklıklarını gördüğünüz çocuklarınızın böyle bir derdi olmayabilir de.
Tamamen İyimserdirler
Kitaptaki bir alıntda, “Kötümser insanlar çaba harcamaktan kaçınırken iyimser insanlar çaba harcar” deniyor. Diğer bir deyişle, eğer bir durumun düzeltilebileceğini düşünüyorsanız düzeltilebilir! Çocuklar anne babalarıyla genellikle iyimser etkileşim içinde olsalar da araştırmalar gelişme çağlarındaki olumsuzlukların onları yıllar sonra etkileyebildiğini gösteriyor. Bir bebeğe bebekçe şeyler yapmamasını söyleyemezsiniz elbette.
Fırsatları Değerlendirirler, Riske Girmezler
Rende’ye göre başarılı girişimciler çok büyük risklere girmezler, bunun yerine, onlara karar vermelerinde yol gösterecek bütün bilgiyi toplarlar. İşte bu noktada risk, fırsata dönüşür. Amaç, “heyecan peşinde koşacak bir nesil yaratmak” değil, başarısızlığa uğramaktan korkmadan fırsatları değerlendirebilecek çocuklar yetiştirmek olmalı. Rende, çocukların bir şeyin üstüne atlamadan önce durup bakmalarını sağlamak için durumları fazla abartmamak (ya da hafife almamak) gerektiğini söylüyor. Fakat hangisini yaptığınızı nasıl anlayacaksınız?
Diyelim ki çocuğunuz futbol antrenmanında/jimnastik dersinde/tuba provasında zorlanıyor. Onları istemedikleri halde zorla oraya götürmeyin. Ama ilgilendikleri şeyi tamamen bırakmalarına da izin vermeyin, başa çıkmalarını isteyin. Çocuğunuz oraya kendisi gidebilir, siz bu sırada siz sadece diğer tarafta onları yüreklendirmeye hazır bekleyin.
Popüler Olmaktansa Sevilen Birisi Olmayı Daha Çok Önemserler
“Çocuğunuzun gelecekte başarılı olup olmayacağının en önemli göstergesi nedir biliyor musunuz? Çocuğunuzun iyi ve sevilen birisi olması” diyor Rende. İnsanlar tarafından sevilmek önemlidir ama her zaman popüler olmayı getirmez. Başkaları tarafından sevilen birisi diğer insanlara doğal bir empatiyle yaklaşır ve sıcak bir mizacı vardır. Popülerlikse daha farklıdır, insanlar popüler birinin gözüne girmeye çalışırlar.
İyi Konuşabilirler
Bazen, inanılmaz özgeçmişleri olan gençlerin, sohbet etme ve konuşma becerileri olmadığı için iş görüşmelerinde başarısız olduklarını duyarım” diyor Rende. Olgunlaşmamış birisiyle sohbet etmeye çalışmak herkes için sinir bozucudur. Çocuklarınızın daha anaokuluna başlamadan önce milyonlarca ve milyonlarca kelime duyması gerekiyor. Büyüdükçe onlarla gerçek, göz teması kurduğunuz sohbetler yapın. Ergenliklerinde, sizinle hâlâ konuşuyorlarsa onları dinleyin. Böyle böyle “basit” ve “dandik” kelimelerinin ayrımını öğreneceklerdir.
Zahmetli İşlerden Kaçmazlar
Rende, günümüzde gençlerin fazla çalışmadığı gibi genel bir önyargı bulunduğunu söylüyor. Aslında gençler eskiye göre daha fazla çalışıyorlar, bu yüzden de geleceğin ekonomisinde iyi bir yerleri oluyor. “Gençler sadece ev işleri gibi angaryalarla uğraşmıyor artık. Yoksa girişimci olarak her şeye deneyebiliyorlar” diyor Rende. Bu yüzden çocuklarınıza mutlaka ev işi yaptırın, okul dışı etkinliklere katılmalarını sağlayın. Rende, “Böyle baktığınızda, rock yıldızları da eskiden sahne işlerini kendileri yaparlardı” diyor. Gerçekten de bugün Elon Musk’ın kendi gitarını taşıdığını düşünebiliyor musunuz?
Kaynak: https://www.fatherly.com/parenting-and-relationships/richard-rende-raising-self-sufficient-kids/
