ESKİ MEZOPOTAMYA – ORTA TAŞ CAĞI / EPiPALEOLiTiK (MÖ 12000-10000) Bölüm3
Yaklaşık olarak MÖ 12000 yıllarında Son Buzul Çağı’nın sona ermesi ile Mezopotamya’daki iklimin yumuşadığı tahmin edilmektedir. Bölgedeki nüfusun arttığı ve ilk defa köpeğin evcilleştirildiği saptanmıştır. iklimin değişmesi ile besin kaynakları da değişmiştir. Yabani domuz, geyik, koyun, keçi gibi dağınık yaşayan hayvanların çoğalması ile avlanmanın daha zorlaştığı yorumlanmaktadır. Çilek, fındık gibi çeşitli yemişler ile yenebilecek kökler toplanmaya devam etmiştir.
Zagros Dağlarının batı yamaçları, Kuzey Mezopotamya’nın Türkiye sınırları içindeki dağlık bölgesi ve Akdeniz kıyılarında yaşayan, ekonomileri hâlâ yoğun besin toplayıcılığına dayanan Homo Sapiens türü insanların kullandığı alet tipleri bir önceki dönemin aletlerinden genelde farksızdır. Olasılıkla hayvan çeşitlerinin farklılaşmasından dolayı av sistemi değişmiş ve mikrolit adı verilen minik taş aletler ortaya çıkmıştır. Çakmaktaşı ve obsidiyenden üretilmiş geometrik biçimde olan bu minik taşlar, boynuz veya ahşap bir sap üzerine insan dişi gibi yan yana saplanarak bileşik alet yapımında kullanılmıştır. Olasılıkla ok ve yay kullanımı daha gelişmiştir. Bu insanlar olasılıkla büyük topluluk halinde yaşamaktaydılar. Bu dönemde, Kuzeybatı Zagroslarda, siyah volkanik cam olan obsidiyenin ticaretini yapan bir kültür olarak bilinen Zarzi kültürü görülür. Rusya steplerinden gelmiş olabilecek bu kültürün en iyi tanımlandığı yer Şanidar Mağarası’dır.